Czym jest sondowanie dróg łzowych:
Oczy zazwyczaj wytwarzają taką ilość łez, która jest potrzebna do utrzymania odpowiedniego stopnia wilgotności. Jednak niektóre dzieci wydają się mieć stały nadmiar łez.
W prawidłowych warunkach łzy wydostają się na powierzchnię oka poprzez niewielkie ujścia na krawędziach powiek. Po przedostaniu się przez nie spływają do jamy nosowej poprzez małe kanaliki nazywane przewodem nosowo-łzowym
Niejednokrotnie przewody te nie są jeszcze całkowicie drożne u dziecka w momencie urodzenia. Przeważnie nie ma to żadnego znaczenia, poza tym, że występuje łzawienie oczu. Większość dzieci po prostu z tego wyrasta.
Stan ten może jednak stać się poważniejszy, jeśli łzy zaczną zbierać się w przewodzie nosowo-łzowym. W efekcie, przewód ten może ulec podrażnieniu i zakażeniu. To z kolei może prowadzić do stałej blokady nazywanej niedrożnością dróg łzowych.
Gdzie dokładnie znajduje się przewód nosowo-łzowy:
Przewód nosowo-łzowy zaczyna się pod skórą w kącikach oczu tuż przy nasadzie nosa. Biegnie w dół wzdłuż kości twarzy aż do ujścia wewnątrz jamy nosowej. Zwykle ilość łez jest na tyle ograniczona, że nie odczuwamy wilgoci wewnątrz nosa. Jednak powiązanie funkcji oczu i nosa staje się oczywiste w przypadku płaczu.
Na jakiej podstawie lekarz stwierdza u dziecka niedrożność dróg łzowych:
Jeśli małe dziecko wydaje się mieć ciągłe nadmierne łzawienie, może to być niedrożność dróg łzowych. Lekarz będzie też zwracał uwagę na poniższe symptomy:

• nadmierne łzawienie bez zaczerwienienia lub nie wynikające z podrażnienia oka. (Zaczerwienione lub podrażnione oko wskazuje raczej na infekcję, alergię, zranienie lub inny stan, który musi być wzięty pod uwagę w pierwszej kolejności.)

• mętne lub żółtawe łzy.

W jaki sposób leczy się niedrożność dróg łzowych?
Konieczne jest dokładne badanie, aby lekarz mógł stwierdzić niedrożność dróg łzowych i dobrać odpowiednie leczenie.
Jeśli stwierdzi się niedrożność dróg łzowych u dziecka, lekarz zaleci bardzo prostą terapię: masowanie czystym palcem przestrzeni pomiędzy okiem a nosem dziecka. Może to pomóc odprowadzić płyn oraz udrożnić zatkaną część przewodu nosowo-łzowego. Na wizycie wyjaśnię, ile razy dziennie oraz w jaki sposób to robić.
Co zrobić, jeśli niedrożność dróg łzowych nie ustąpi?
Samoistne udrożnienie się przewodu nosowo-łzowego może trwać do roku. Jeśli niedrożność powoduje inne problemy, lekarz może zalecić udrożnienie przewodu, nazywane sondowaniem przewodu nosowo-łzowego. Zabieg ten może być konieczny w przypadku zakażenia. Przed wykonaniem sondowania  najprawdopodobniej przypiszę antybiotyk, jeśli stwierdzę infekcję.
Wykonanie zabiegu odbywa się w sali operacyjnej i w znieczuleniu ogólnym (dziecko jest nieświadome podczas zabiegu).
Jak wygląda zabieg sondowania dróg łzowych:
Bez względu na to, gdzie jest przeprowadzane, sondowanie przewodu nosowo-łzowego zawsze opiera się na tych samych krokach podstawowych. Na początku dziecko jest znieczulane. Następnie nieznacznie powiększam ujścia dróg łzowych i cienką metalową sondę wyglądem przypominająca drucik wprowadzam przez punkt łzowy na powiece. Następnie przesuwam ją wzdłuż przewodu nosowo-łzowego w dół aż do ujścia wewnątrz jamy nosowej. Następnie za pomocą kaniuli wstrzykuję czystą wodę do przewodu i w ten sposób go udrożniam. Upewniwszy się, że sonda oczyściła drogę dla łez, usuwam ją.
Sondowanie przewodu nosowo-łzowego jest bardzo skuteczną metodą udrożniania i zapobiegania nadmiernemu łzawieniu.
Co można zrobić, jeśli sondowanie nie rozwiąże problemu niedrożności:
Zdarza się, że niedrożność nie może być usunięta za pomocą sondy. Możliwe jest także całkowite zablokowanie przewodu nosowo-łzowego na skutek infekcji. Prowadzi to do dwóch różnych komplikacji. Po pierwsze łzawienie będzie wzmożone, po drugie zablokowany przewód będzie stale narażony na infekcje. Na szczęście istnieją inne sposoby rozwiązania problemu.
Lekarz może wykonać zabieg na takiej zasadzie jak sondowanie przewodu nosowo-łzowego, z tą różnicą, że zamiast sondy wyjmowanej pod koniec zabiegu użyje małej plastikowej rurki, która zostanie wewnątrz przewodu przez kilka tygodni lub miesięcy. Rurka spowoduje stałą drożność przewodu nosowo-łzowego, która zazwyczaj utrzymuje się nawet po usunięciu przyrządu.
Sporadycznie jednak zdarza się, ze przewód nosowo-łzowy po prostu nie funkcjonuje. Dakrocystorynostomia to skomplikowana medyczna nazwa operacji mającej na celu stworzenie nowego systemu odprowadzania łez.
Ta operacja jest zawsze wykonywana w znieczuleniu ogólnym. Tradycyjnie chirurg wykonuje nacięcie w pobliżu nosa i wprowadza mała plastikową rurkę do kanaliku łzowego w pobliżu oka. W przypadku tego zabiegu rurka nie jest przeprowadzana przez przewód nosowo-łzowy. Chirurg wykonuje nową przetokę w kości tak, aby drugi koniec plastikowej rurki mógł przez nią przebiegać i zostać połączony z jamy nosową.
U dzieci ten zabieg wykonujemy we współpracy z laryngologiem za pomocą endoskopu od strony nosa – jest to więc ednoskopowa dakryocystorynostomia. Przewód wprowadza się przez punkty łzowe więc nie ma żadnych zewnętrznych blizn czy śladów po zabiegu.
Plastikowa rurka pełni rolę udrożniającą system odprowadzania łez do czasu zagojenia operowanego miejsca. Po kilku miesiącach jest usuwana. Ten zabieg jest bardzo skuteczny w rozwiązywaniu problemu niedrożności przewodu nosowo-łzowego.

Torbiel skórzasta jest wrodzonym odpryskowiakiem oczodołu. Odpryskowiak (choristoma) to łagodny guz zbudowany z komórek o prawidłowej budowie histologicznej mających nietypowe umiejscowienie. Torbiel skórzasta składa się ze zrogowaciałego nabłonka i przydatków skóry, takich jak mieszki włosowe, gruczoły potowe i gruczoły łojowe, które rosną wraz z wiekiem. Torbiele skórzaste są często uznawane za jeden z najbardziej powszechnych guzów oczodołu u dzieci, stanowią bowiem 46% nowotworów oczodołu wieku dziecięcego.
Jak powstaje torbiel skórzasta:
Kiedy podczas embriogenezy dochodzi do zarastania szwów czaszkowych, zawiązki nabłonka u zarodka mogą zostać uwięzione i utworzyć torbiel. Najczęściej sytuacja ta dotyczy szwu czołowo-jarzmowego, może jednak wystąpić także w okolicy szwu czołowo-sitowego lub czołowo-szczękowego.  Torbiele skórzaste zbudowane są ze zrogowaciałego nabłonka wielowarstwowego płaskiego ze skórą i jej przydatkami, obejmującymi mieszki włosowe, gruczoły łojowe, gruczoły potowe, mięśnie gładkie oraz tkankę włóknistą. Ich wnętrze składa się z keratyny i włosów. Torbiele wyścielone jedynie nabłonkiem bez przydatków skóry nazywane są torbielami naskórkowymi. Pacjenci z powierzchownymi torbielami skórzastymi to zazwyczaj dzieci, u których powoli rozwija się niebolesny guz w pobliżu bocznego odcinka brwi. U starszych dzieci i dorosłych może wystąpić podwójne widzenie lub wytrzesz gałek ocznych. Torbiel powierzchowna to zazwyczaj gładki bezbolesny guz w górnoskroniowym kwadrancie, ale może się także znaleźć w górnonosowym kwadrancie. Może się wydawać ruchomy lub przytwierdzony do kości. Jeśli torbiel nacieka lub jeśli pęka, a na sąsiadujące tkanki wypływa białko keratynowe i oleista substancja może powodować zapalenie. Występuje ona dużo częściej niż głębokie torbiele i zazwyczaj staje się widoczna w ciągu pierwszej dekady życia. Jeśli jest duża, może powodować opadanie powieki. Głębokie torbiele oczodołu mogą być częściowo wyczuwalne lub niewyczuwalne. Diagnozowane są zazwyczaj u dzieci starszych i u dorosłych. Głęboko położone torbiele mogą powodować postępujące podwójne widzenie lub wytrzesz gałek ocznych.
Procedura diagnostyczna:
Jeśli istnieje podejrzenie torbieli głębokiej, wskazane jest badanie USG lub tomografia komputerowa. Torbiel opisywana jest jako dobrze odgraniczona zmiana z hyperdensyjnymi ścianami i hipodensyjną zawartością. Przebudowa tkanki kostnej jest obecna w 85% przypadków. Tomografia komputerowa może również wykazać strukturę przypominającą hantle, z częścią zmiany w oczodole i częścią w dole skroniowym, z połączeniem przebiegającym przez ubytek w kości na szwie czaszkowym.
Z czym należy różnicować:
u niemowląt zmiany środkowe mogą być mylone z wrodzoną przepukliną mózgową, zapaleniem woreczka łzowego i torbielą zastoinowa błony śluzowej oraz z nowotworem gruczołu łzowego.
Leczenie:
Małe, bezobjawowe torbiele nie wymagają leczenia. Mogą się nie powiększyć lub nawet zmniejszyć z biegiem czasu. Mimo to uważam za słuszne wycięcie zmiany, żeby uniknąć ryzyka urazowego pęknięcia w przyszłości. W przypadku zmian powierzchownych stosuje się nacięcie na łuku brwiowym, na linii zgięcia górnej powieki lub bezpośrednio nad zmianą. W przypadku torbieli głębokich zaleca się orbititomię przednią, boczną lub łączoną. Jeśli to możliwe, chirurg próbuje usunąć torbiel w całości, unikając jej pęknięcia.
Możliwe powikłania:
Występują bardzo rzadko. Jeśli torbiel pęknie podczas operacji, może spowodować zapalną reakcję w postaci ziarninowatych zmian w tkance tłuszczowej. Można złagodzić ten stan przez obfite płukanie w czasie operacji. Torbieli przechodzących przez szwy kostne często nie można usunąć bez ich przebicia. Jeśli nie zostaną usunięte w całości, mogą się odnowić lub prowadzić do powstania ropnia. Pozostała tkanka torbieli skórzastej może także spowodować stan zapalny, który doprowadzi do powstania przetoki.
Rokowanie:
Przy prawidłowym wykonaniu zabiegu rokowania są doskonałe w przypadku udanej i wczesnej interwencji chirurgicznej.